هنر سفال و سفالگری که از قدیمی ترین هنرهای دستی بشر به شمار می رود، در چین سابقه ای طولانی دارد اما ۲۹ مارس ۱۹۷۴ زمانی که تعدادی از کشاورزان استان «شان شی» در منطقه شی آن قصد حفر چاه آبی را داشتند، نمی دانستند که با بزرگترین گنجینه این هنر درست در یک و نیم کیلومتری مقبره چین شی هوان مواجه خواهند شد.
گنجینه ای که متشکل از تندیس هزاران سرباز، اسب، ارابه و سواره نظام است. در منطق شی آن پیش از کشف گنجینه عظیم ارتش سفالین همواره آثاری از سفالگری مشاهده شده اما گستردگی و عظمت این کشف در آن زمان با شگفتی فراوانی همراه بود. در این مجموعه عظیم، مجسمه ۸ هزار سرباز، ۱۳۰ ارابه، ۵۲۰ اسب و ۱۵۰ اسب سواره نظام همه در اندازه های واقعی وجود دارد. از آنجا که این ارتش در نزدیکی مقبره چین شی هوان واقع شده است تصور می شود همه آن ها متعلق به یک مجموعه بوده باشند.
افسانه ها نیز حاکی از آن است که امپراتور چین شی هوان اعتقاد داشته است پس از مرگ روزی دوباره مشهور خواهد شد و در آن زمان نیاز به یک ارتش خواهد داشت تا زمین را فتح کند و بنابراین دستور ساخت این مجسمه ها را داد تا در نزدیکی آرامگاهش قرار گیرند.
در نوشته های به جا مانده از «سیما چیان» مورخ چینی که بین سال های ۱۴۵ تا ۹۰ قبل از میلاد زندگی می کرده است، ساخت این مقبره و تندیس های آن از ۲۴۶ پیش از میلاد و زمانی که چین شی هوان بسیار جوان بود، آغاز شد. به گفته وی ۷۰۰ هزار کارگر در کار ساخت این مقبره مشارکت داشتند. آن گونه که در تاریخ ثبت شده است تندیس های سفالین تا ۶ قرن پس از مرگ امپراتور اول یعنی چین شی هوان در معرض دید بودند و علاقه مندان بسیاری را جذب خود می کردند به ویژه که مقبره و تندیس ها شکوهی عظیم داشتند اما پس از این زمان دستور داده شد تا همه این بنای باشکوه دفن شود.
به این ترتیب مکانی که زمانی قصرها، برج ها و باروها و مقبره و ارتش سفالین وجود داشت ناگهان به طور کامل محو و از خاطره ها زدوده شد و به جای آن یک هرم خاکی قرار گرفت که همه مجموعه را در خود جای داده است. البته مقبره اصلی هنوز از زیر خاک خارج نشده است. زیرا این نگرانی وجود دارد که اشیای گرانبهای آن آسیب ببینند. به عنوان نمونه نقاشی هایی که روی مجسمه های ارتش سفالین کشیده شده بود بعد از اکتشاف به مرور زمان شروع به پوسته شدن و ریخته شدن کرد. به همین علت پیش بینی می شود که نقاشی های مشابه در مقبره نیز فقط ۴ دقیقه پس از اکتشاف در مجاورت هوای خشک منطقه از بین برود.
بر این اساس دولت چین اجازه بازدید از این منطقه را به کسی نمی دهد و فقط چند تن از مقامات خارجی همچون ملکه الیزابت موفق به بازدید از این مجموعه شده اند و فقط تعدادی عکس و ویدیو از این مجموعه در اختیار عموم قرار دارد. براساس اطلاعات داده شده این مجموعه از ۴ سرسرای اصلی تشکیل شده است.
نخستین سرسراها که در عمق ۷ متری زمین قرار گرفته است ۲۳۰ متر طول و ۶۲ متر عرض دارد و از ۱۱ راهروی کوچکتر تشکیل شده است. در این سرسرا ۶ هزار سرباز سفالین دیده می شود. دومین سرسرا به ارابه ها و سربازانی اختصاص دارد که تصور می شود سربازان گارد سلطنتی هستند. در سومین سرسرا نیز افسران ارشد دیده می شوند. اما سرسرای چهارم کاملاً خالی است و به نظر می رسد سازندگان، آن را نیمه کاره رها کرده اند. به جز آثار سفالی سلاح هایی مانند شمشیر، نیزه، کلاهخود و زره نیز در مجموعه کشف شده است. بعضی از شمشیرها هنوز هم کاملاً برنده هستند. یکی از اشیای جالب توجه برای باستان شناسان در این مجموعه ارابه ها هستند.
